1401/04/07

دینام چیست و چرا خراب میشود؟

 

دینام چیست؟

اتومبیل های امروزی برای حرکت به دو جزء اصلی نیاز دارند. سوخت و برق. 
البته در ماشین های برقی که گزینه سوخت نیز حذف شده و تنها برق باعث پیشران خوردو می شود. 
اما این برق از کجا تأمین میشود؟ شاید تصور کنید که قطعاً باتری منبع اصلی تولید برق در خودرو است. اما باید بگویم که اشتباه میکنید و منبع اصلی تولید برق در خودروها، دینام یا آلترناتور است.
پس میتوانیم نتیجه بگیریم که دینام وظیفه تأمین و تولید برق مورد نیاز اتومبیل در زمان روشن بودن خودرو را برعهده دارد. در واقع اگر دینام وجود نداشته باشد برق باتری به سرعت خالی میشود.
دینام از یک سیم پیچ الکتریکی متحرک به نام روتر و مجموعه ای ثابت از سیم پیچ ها به نام استاتور و یک یکسو کننده ولتاژ و همچنین از تعدادی جاروبک برای حفظ ارتباط الکتریکی با روترو یک قرقره تشکیل شده است . که همه این قطعات به غیر از قرقره داخل یک پوسته آلومینیومی قرار دارد.

 

چرا دینام خراب میشه؟

 

دینام چگونه کار میکند؟

کار دینام این است که انرژی مکانیکی را تبدیل به انرژی الکتریکی کند و جریان تولیدی را که یک جریان مستقیم است به باتری بفرستد تا برق مورد نیاز قسمت‌های مختلف اتومبیل تأمین شود. در ضمن دینام همزمان کار شارژ مجدد باتری را هم انجام می‌دهد. خب مسلم است که اگر دینام خراب شود و درست کار نکند، باتری فقط در زمان محدودی می‌تواند برق مورد نیاز اتومبیل را تأمین کند و خودرو متوقف خواهد شد.
در واقع وظیفه باطری تنها تهیه برق در هنگام استارت زدن یا روشن نبودن ماشین شماست و برق رسانی به نقاط مختلف قطعات برقی ماشین در حین روشن بودن، توسط دینام انجام می شود.
از آنجایی که دینام توسط یک تسمه  در مدار چرخش موتور قرار میگیرد، این تسمه باید به طور منظم چک شود تا از پارگی و پوسیده شدن آن جلوگیری شود.
بهتر است هربار که روغن موتور را عوض میکنید تسمه دینام را نیز بررسی کنید تا از شل بودن آن و عدم پوسیدگی و خراب شدن آن اطمینان حاصل کنید. علائم خرابی تسمه دینام و آسیب هایی که به موتور خودرو میزند را میتوانید در مقاله مربوطه مطالعه کنید.
 

اجزای تشکیل دهنده دینام 

اجزای یک دینام به منظور تأمین نوع و مقدار مناسب قدرت خودرو طراحی شده است. اجزای اصلی یک دینام عبارتند از:
 

1. روتور و استاتور

روتور و استاتور اجزای مولد برق یک دینام هستند. روتور یک قطعه استوانه ای است که توسط یک آهنربا احاطه شده است و در داخل یک استاتور می چرخد ​​که مجموعه ای ثابت از سیم های رسانا مسی را در خود جای داده است. در نهایت، حرکت آهنربا روی سیم کشی چیزی است که الکتریسیته تولید می کند.
 

2.  تنظیم کننده ولتاژ

تنظیم کننده ولتاژ قدرت ژنراتور دینام را کنترل می کند. سطح ولتاژ خروجی باتری را کنترل می کند و برق را به بقیه خودرو میرساند.
 

3. یکسو کننده دیود

یکسو کننده دیود ولتاژ دینام را به شکلی تبدیل می‌کند که می‌تواند توسط باتری برای شارژ مجدد استفاده شود.

 

4. فن خنک کننده

دینام ها گرمای زیادی تولید می‌کنند و برای کارکرد موثر باید خنک شوند. در حالی که با دریچه‌ها و بدنه آلومینیومی برای انتشار بهتر گرما ساخته شده است، برای خنک کردن بیشتر مجهز به فن های چرخشی نیز هست. مدل‌های جدید دینام دارای فن خنک کننده داخلی هست، در حالی که نسخه‌های قدیمی‌تر دارای تیغه‌های فن خارجی هستند.

 

دینام پراید

 

 

5. آفتامات یا رگلاتور

آفتامات یا همان رگلاتور در دینام وظیفه کنترل جریان برق ورودی به روتور یا آرمیچر را برعهده دارد. در حقیقت این قطعه دینام با کنترل و نظارت بر این جریان ورودی، عملا بر توان خروجی دینام هم تأثیر می‌گذارد.
 

6. زغال ها و جا زغالی

زغال‌ها یا همان جاروبک‌ها، قطعاتی در دینام هستند که وظیفه جمع کردن الکترون‌ها را برعهده دارند. این زغال‌ها در یک جای پلاستیکی قرار می‌گیرند که به آن جازغالی می‌گویند
 

7.  پره خنک کننده

حرکت دائم روتور در داخل دینام باعث ایجاد گرما و حرارت زیاد می‌شود، به همین دلیل نیاز به قطعه‌ای است که کار تهویه هوا در داخل دینام را انجام دهد. معمولا در دینام‌های آلترناتور روی بخشی از محور روتور یک پولی و پنکه (پره خنک‌کننده) نصب می‌شود.
 این پره‌ها همزمان با گردش روتور به حرکت درآمده و هوا را از جلوی آلترناتور وارد و از عقب خارج می‌کنند، یعنی دقیقا همان کاری که یک پنکه خانگی انجام می‌دهد. این جابه‌جا شدن هوا توسط این قطعه در داخل دینام آلترناتور باعث خنک شدن قطعات می‌شود. در بعضی از دینام‌های آلترناتور این پولی و پره بیرون پوسته و در برخی داخل پوسته اصلی قرار دارد.
 

8. پوسته دینام

پوسته در حقیقت دو قطعه آلومینیومی است که تمام اجزای دینام به غیر از قرقره داخل آن قرار می‌گیرند. معمولا دو بلبرینگ روی این پوسته‌ها قرار دارند تا محور روتور به راحتی بتواند در داخل دینام بچرخد. پوسته به این دلیل از جنس آلومینیوم ساخته شده که حرارت را به سرعت منتقل کند و به همین دلیل حرارت دینام هنگام کار کردن بیش از حد زیاد نمی شود.
 

9. قرقره و بلبرینگ

 
 
خرید دینام تیبا
 
 
 

انواع دینام 

دینام خودرو در انواع دو ذغال و سه ذغال موجود می باشد.
آفتامات های موجود در دینام خودرو نیز به دو دسته سه قرقره و یک قرقره  تقسیم بندی میشود.
دینام دو زغال با آفتامات سه قرقره، و دینام سه زغال با آفتامات یک قرقره کار میکند.
همچنین نسل جدید دینام ها آلترناتور است.
امروزه در اتومبیل‌های جدید از آلترناتور به جای دینام استفاده می‌شود که اصطلاحا به آن دینام آلترناتور می‌گویند. در شرح تفاوت دینام و آلترناتور باید به نقطه ضعف دینام‌های قدیم اشاره کرد. دینام‌های قدیمی در دورهای پایین موتور نمی‌توانستند جریان برق کافی برای اتومبیل تولید کنند. از آنجایی که اتومبیل‌ها در شهرهای بزرگ معمولا در ترافیک گیر می‌کنند و دور موتور هم در این مواقع بسیار پایین است، به همین دلیل خودروها دچار کمبود برق می‌شدند. در حقیقت دینام‌های قدیمی نمی‌توانستند در ترافیک و راهبندان، باتری را به خوبی شارژ کنند. این مشکل را اتومبیل‌سازان در دینام‌های الترناتور حل کرده‌اند.
 
 

دلایل خرابی دینام

خرابی یا سوختن دینام از رایج‌ترین مشکلات برقی خودرو می‌باشد
گرمی هوا باعث بالا رفتن درجه حرارت موتور می شود. از طرفی استفاده مداوم از کولر در تابستان ، و قرار دادن دور فن کولر در حالت حداکثری باعث بیشتر کار کردن دینام و آسیب دیدن آن میشود.
همچنین ترافیک های سنگین شهر باعث کاهش سرعت خودرو و در نتیجه باعث کاهش دور موتور می شود که این کار باعث پایین آمدن قدرت تولید برق دینام میشود.  
این کمبود برق را دینام باید جبران کند. به دلیل پایین آمدن دور موتور، دینام دیگر توان مداوم شارژ باطری را ندارد و برق وسایل توسط دینام تامین می‌گردد که باعث فشار مضاعف بر دینام و در نهایت اگر این مدت زمان طولانی باشد باعث سوختن دینام می‌گردد.
با خراب شدن دینام پس از مدت زمان کوتاهی خودرو از حرکت باز خواهد ایستاد، زیرا ادامه حرکت مستلزم رسیدن برق به قسمت‌های مختلف موتور از جمله شمع‌ها می‌باشد. اکثر خرابی دینام‌ها مربوط به سوختن دیود و یا سیم‌پیچی آرمیچر و یا استاتور است.
از دیگر دلایل خرابی دینام خودرو میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
  •  تمام شدن زغال دینام که با تعویض زغال ها مجددا می توان از دینام استفاده کرد
  •  سوختن سیم پیچ های داخلی دینام که گاهی با تعویض آنها باز هم دینام به کار خواهد افتاد
  •  خرابی آفتامات دینام که وظیفه تنظیم برق دینام را بر عهده دارد و موجب از کار افتادن دینام می شود
 
 
علت خراب شدن دینام ماشین
 
 
 

نشانه های خراب شدن دینام

 

استشمام بوی سیم یا لاستیک سوخته

 یکی از علائم خرابی دینام خودرو که ناشی از اصطکاک فولی و تسمه و در نتیجه داغ شدن تسمه و پخش شدن بوی سیم یا لاستیک سوخته است. در نظر داشته باشید دینام خودرو داغ ولتاژ بالاتری تولید می‌کند و منجر به آسیب به سایر قطعات خودرو می‌شود.

شنیده شدن صدای جیرجیر 

 

تراز نبودن دینام

یکی از دلایل خرابی دینام ،  تراز نبودن فولی دینام خودرو با تسمه یا فرسودگی بوش‌ها و یاتاقان­‌ها است. در صورتی که اتصالات شل یا قطع شده باشند، باید همه موارد مربوط به دینام خودرو را چک کنید.
 

شل بودن، پوسیدگی، خوردگی یا سفت بودن تسمه دینام خودرو

 همانطور که کمی بالاتر اشاره کردیم خودرو به یکباره و ناگهانی مشکل را بروز نمی‌­دهد و در ابتدا سعی می­‌کند با هشدارهایی راننده را متوجه مشکل و خرابی کند تا شخص فرصت داشته باشد خود را به موقع به تعمیرگاه برساند تا دچار مشکل خاصی نشود. راننده باید طی فواصل زمانی منظم قطعات خودرو را بررسی کند، همچنین چک کردن تسمه دینام کمک بزرگی به تشخیص به موقع میکند..
 

چراغ هشداردهنده

 هنگامی که چراغ هشداردهنده که بر روی صفحه کیلومتر شما قرار گرفته و عموما هم به شکل یک باتری است، روشن شود، نشان دهنده آسیب دیدن و خراب شدن دینام است.
حتی گاهی با روشن شدن چراغ های خودرو یا برف پاک کن، یا حتی سیستم صوتی اتومبیل، چراغ هشداردهنده روشن می شود. که این موضوع به شما اخطار می دهد که عملکرد دینام دچار اختلال شده است.
 

خوابیدن باتری

 هنگامی که دینام خودرو به درستی کار خود را انجام ندهد، باتری به جای اینکه به صورت یک انبار برای تامین برق خودرو عمل کند، مجبور است تا جریان برق بیشتری را از دینام خودرو بیرون بکشد تا عملکرد ضعیف دینام خودرو را جبران کند.
به همین دلیل باتری کم قدرت شده و کم کار میکند. و به دنبال این موضوع، صبح ها  هنگام استارت زدن، با مشکل مواجه می شوید.
 

چراغ­‌ های کم­ نور

 اگر دینام خودرو به خوبی کار نکند، دیگر سیستم‌­ها نیز نمی­‌توانند به درستی فعالیت کنند و اتفاقاتی مانند کم نور شدن یا حتی پر نور شدن چراغ­‌ ها رخ می‌دهد.
 
 
 خرید دینام با کیفیت
 
 

چه کار کنیم عمر دینام بیشتر شود؟

  • از باطری‌هایی که دارای ظرفیت بیشتری هستند استفاده گردد. (حداقل ۶۵ آمپر)
  • در صورتی که مدت زمان توقف طولانی است، با فشار دادن پدال گاز، دور موتور را تا حدود ۲۰۰۰ دور در دقیقه به صورت متناوب بالا ببرید
  • دور فن کولر را حتی الامکان در پایین‌ترین درجه آن قرار دهید. همچنین در شرایط ترافیکی و روزهای خیلی گرم استفاده مداوم از کولر با فن بالا،  میتواند به دینام آسیب برساند.
  • وضعیت شل یا سفت بودن تسمه دینام خودرو را مرتباً چک کنید
  • از روشن کردن چراغ‌ها در زمان‌های غیرضروری خودداری کنید 
  • هرگز در موتورشوئی دینام خودرو را با آب شستشو ندهید
  • اگر زیرپوش موتور شما آسیب دیده است، آن را تعویض کنید تا محفظه موتور تمیز و خشک بماند
  • نشت مایع خنک کننده یا روغن نیز می‌تواند به دینام آسیب برساند. اگر مجبورید قسمت موتور را با شامپو بشویید، دینام باید از آب و مواد شوینده محافظت شود.
  • اگر سیستم صوتی یا چراغ های اسپرت با مصرف برق بالا بر روی خودرو خود دارید، بهتر است از باتری های مناسب با این موضوع استفاده کنید تا از فشار بیش  از حد به دینام جلوگیری کنید.
 

هنگام خرید دینام به چه مواردی دقت کنیم؟

تا اینجا متوجه شدید که در صورت خرابی دینام چه اتفاقاتی ممکن است رخ بدهد و همچنین با طرز کار دینام ماشین و علائم خرابی دینام آشنا شدید، بنابراین در صورت مشاهده این علائم باید به موقع خودرو را به یک تعمیرکار حرفه ای نشان دهید تا در صورت وجود مشکل به تعمیر این قطعه بپردازد اما در صورتی که مشکل آن قابل تعمیر نباشد مجبور به تعویض این قطعه هستید.
دقت کنید که انتخاب دینام مناسب برای خودرو شما انتخاب مهمی است، چرا که اگر جنس تقلبی یا کم کیفیت خرید کنید، علاوه بر خرید مجدد و هزینه اضافه، ممکن است عملکرد نامناسب دینام به دیگر قطعات خودرو نیز آسیب برساند و مجبور شوید به طور کلی برای تعویض و تعمیر قطعات هزینه کنید.
برای خرید دینام شما میتوایند به مرکز تجاری سپهر مراجعه کنید. مرکز تجاری سپهر دارای 5 طبقه تجاری و 300 واحد تجاری مجهز به انواع لوازم یدکی و لوازم جانبی خودرو های داخلی و خارجی می باشد.
شما میتوانید دینام مورد نیاز خودرو خود و حتی سایر قطعات لازم برای خودرو را از مرکز تجاری سپهر با اصالت، کیفیت و بهترین قیمت تهیه کنید.
 
 
 

نظرات کاربران