ساسات در اتومبیل چه وظیفه‌ای دارد؟

احتمالا تا کنون اسم ساسات به گوشتان رسیده باشد .ولی ممکن است درباره اینکه ساسات چیست وچه وظیفه ای بر عهده دارد اطلاعات لازم رانداشته باشید .بهتر است قبل از وارد شدن به برسی تخصصی ساسات کمی بیشتر با سیستم کاربراتور در موتور های قدیمی تر بیشتر آشنا بشویم .

سیستم سوخت‌رسانی در خودروهای قدیمی‌تر شامل کاربراتور به عنوان یکی از اجزای آن است. در واقع، مثل دستگاه گوارش در بدن، موتور خودرو برای کار نیاز به سوخت، هوا و انرژی الکتریکی دارد تا بتواند جرقه تولید کند و در پی آن نیروی مورد نیاز را تولید کند. انفجار درون سیلندر، بخش اصلی و حیاتی در عملکرد موتور است و کیفیت این انفجار مستقیماً بر کیفیت فعالیت موتور تاثیر می‌گذارد. عواملی مانند میزان سوخت، فشار تزریق، میزان هوا و فشار ورودی آن به سیلندر، کیفیت جرقه زنی و تنظیم زمان بندی آن سه عامل اساسی در بهبود کیفیت انفجار داخل سیلندر هستند. با وجود این، سیستم سوخت‌رسانی به واسطه استفاده از سیستم کاربراتوری پیچیده، با مشکلاتی همراه است.

با توجه به این حساسیت در وظایف سیستم سوخت‌رسانی، کاربراتورها با انژکتور جایگزین شدند. با این وجود، سیستم‌های کاربراتوری و انژکتوری دارای بعضی اجزای مشترک هستند و برخی از اجزای دیگر به صورت اختصاصی طراحی شده‌اند. ساسات یکی از قطعات مربوط به سیستم‌های کاربراتوری است که به علت پیچیدگی و مشکلات آن در تنظیم جریان سوخت و هوا، امروزه در خودروها استفاده نمی‌شود.

ساسات چیست ؟

Choke Valve یا دریچه هوای کاربراتور در واقع یک دستگاه است که برای کنترل جریان هوا و سوخت در زمان راه‌اندازی موتورهای داخلسوز استفاده می‌شود. این دستگاه با تنظیم جریان هوا و سوخت در زمان راه‌اندازی، به موتور کمک می‌کند تا به راحتی شروع به کار کند و در حالتی که موتور سرد است، نسبت صحیح بین سوخت و هوا را فراهم می‌کند.

Choke Valve معمولاً به صورت یک دکمه یا لغزشی در کاربراتور یا محفظه هوای سوخت تعبیه شده است. با تغییر وضعیت این دکمه، جریان هوا و سوخت در زمان راه‌اندازی موتور تغییر می‌کند. به عنوان مثال، در حالت فشار دادن دکمه Choke Valve، جریان سوخت افزایش می‌یابد و در نتیجه موتور به راحتی شروع به کار می‌کند. بعد از گرم شدن موتور، Choke Valve به صورت خودکار به حالت اولیه بازگردانده می‌شود و جریان هوا و سوخت به نسبت مناسب تری تنظیم می‌شود.

در یک موتور داخلسوز، برای راه‌اندازی آن، نیاز به جریان هوا و سوخت به تناسب داریم. اگر در زمان راه‌اندازی موتور، جریان هوا به اندازه کافی بالا نباشد، موجب مشکل در احتراق سوخت در موتور می‌شود و موتور نمی‌تواند به راحتی شروع به کار کند.

برای حل این مشکل، Choke Valve به کار می‌رود. این دستگاه جریان سوخت و هوا را در زمان راه‌اندازی موتور تنظیم می‌کند تا با توجه به شرایط فعلی محیط، نسبت صحیحی بین سوخت و هوا فراهم شود. در واقع Choke Valve با افزایش جریان سوخت و هوا در زمان راه‌اندازی، به موتور کمک می‌کند تا به راحتی شروع به کار کند.

Choke Valve معمولاً در کاربراتور قرار دارد و با تنظیم یک دکمه یا لغزشی، جریان سوخت و هوا در زمان راه‌اندازی موتور تغییر می‌کند. بعد از گرم شدن موتور، Choke Valve به صورت خودکار به حالت اولیه بازگردانده می‌شود و جریان هوا و سوخت به نسبت مناسب تری تنظیم می‌شود.

چرا موتور کاربراتوری در هوای سرد نیاز به ساسات دارد؟

در هوای سرد، نسبت سوخت و هوا در موتور داخلسوز تحت تأثیر درجه حرارت قرار می‌گیرد. با افزایش درجه حرارت، هوا چگالی کمتری پیدا می‌کند و به همین دلیل، برای رسیدن به نسبت مناسب بین سوخت و هوا، نیاز به تنظیمات مختلفی داریم.

در موتور کاربراتوری، Choke Valve برای کنترل جریان هوا و سوخت در زمان راه‌اندازی موتور استفاده می‌شود. در زمانی که موتور سرد است، با استفاده از Choke Valve، جریان سوخت و هوا افزایش پیدا می‌کند و به موتور کمک می‌کند که به راحتی شروع به کار کند. این افزایش جریان سوخت و هوا به دلیل کاهش دمای هوا و افزایش چگالی مواد در کاربراتور ایجاد می‌شود.

بعد از گرم شدن موتور، دمای هوا افزایش پیدا می‌کند و Choke Valve به صورت خودکار به حالت اولیه بازگردانده می‌شود. در این حالت، نسبت سوخت و هوا با توجه به دمای بالاتر هوا، بهینه‌تر تنظیم می‌شود.

بنابراین، استفاده از Choke Valve در موتور کاربراتوری در هوای سرد به دلیل نیاز به تنظیم جریان سوخت و هوا در دمای پایین تر، ضروری است تا موتور به راحتی شروع به کار کند.

انواع ساسات

ساسات (Choke) دو نوع می باشد:

Mechanical Choke (ساسات مکانیکی): این نوع ساسات غالباً بر روی کاربراتورهای قدیمی وجود دارد و با استفاده از یک دسته کنترلی مکانیکی، جریان هوا و سوخت در زمان شروع به کار موتور کنترل می‌شود.

Electric Choke (ساسات الکتریکی): این نوع ساسات روی کاربراتورهای جدیدتر و به‌طور خاص بر روی کاربراتورهای الکترونیکی وجود دارد. در این نوع ساسات، تنظیم جریان هوا و سوخت در زمان راه‌اندازی موتور توسط یک سنسور الکترونیکی کنترل می‌شود.

به علاوه، برخی از کاربران به عنوان ساسات، یک دریچه کنترلی را در محفظه هوای سوخت که به وسیله یک دکمه کنترل می‌شود، معرفی می‌کنند. همانطور که قبلاً گفته شد، این دریچه به عنوان Choke Valve شناخته شده و در زمان راه‌اندازی موتور برای تنظیم جریان هوا و سوخت استفاده می‌شود.

ساسات مکانیکی

ساسات مکانیکی (Mechanical Choke) یک نوع دستگاه است که برای تنظیم جریان هوا و سوخت در زمان راه‌اندازی موتور در کاربراتور قدیمی استفاده می‌شود.

ساسات مکانیکی با استفاده از یک دسته کنترلی مکانیکی، جریان هوا و سوخت در زمان شروع به کار موتور را کنترل می‌کند. در واقع، در حالت عادی ساسات مکانیکی بسته است و جریان هوا و سوخت به شکل معمول از آن عبور نمی‌کند. در زمان راه‌اندازی موتور، با کشیدن دسته کنترلی، ساسات باز می‌شود و جریان هوا و سوخت از آن عبور کرده و به موتور داده می‌شود.

بعد از گرم شدن موتور، ساسات به صورت خودکار به حالت اولیه بازگردانده می‌شود و جریان هوا و سوخت به نسبت مناسب تری تنظیم می‌شود.

ساسات مکانیکی از نوع ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین نوع ساسات است که بر روی کاربراتورهای قدیمی کاربرد داشته و همچنان در برخی خودروهای کلاسیک و قدیمی به کار می‌رود.

ساسات خودکار

ساسات خودکار (Automatic Choke) یک نوع دستگاه است که برای تنظیم جریان سوخت و هوا در زمان راه‌اندازی موتور در کاربراتورهای جدیدتر و به‌طور خاص بر روی کاربراتورهای الکترونیکی استفاده می‌شود.

در ساسات خودکار، تنظیم جریان سوخت و هوا در زمان راه‌اندازی موتور توسط یک سنسور الکترونیکی کنترل می‌شود. این سنسور با قرار گرفتن در معرض دمای محیط، به دقت میزان جریان سوخت و هوا را کنترل می‌کند. در حالت عادی، ساسات خودکار باز است و جریان سوخت و هوا به شکل معمول از آن عبور می‌کند.

با شروع به کار موتور و درجه حرارت پایین، سنسور الکترونیکی سیگنالی به کاربراتور می‌فرستد تا جریان سوخت و هوا را بیشتر کنترل کند و در نهایت باعث شروع به کار راحت‌تر موتور شود.

با گرم شدن موتور، درجه حرارت هوا افزایش پیدا می‌کند و سنسور الکترونیکی سیگنالی دیگری به کاربراتور می‌فرستد تا جریان سوخت و هوا به شکل مناسب تر تنظیم شود.

ساسات خودکار به دلیل عدم نیاز به کنترل دستی و همچنین دقت بیشتر در تنظیم جریان سوخت و هوا، از یک نوع پیشرفته‌تر از ساسات مکانیکی در کاربراتورهای جدیدتر است.

جایگزین ساسات در خودروهای انژکتوری

در خودروهای انژکتوری، سیستم تزریق سوخت به جای کاربراتور استفاده می‌شود. در این سیستم، نیازی به استفاده از ساسات برای تنظیم جریان سوخت و هوا در زمان راه‌اندازی موتور نیست.

در خودروهای انژکتوری، به جای ساسات، یک سنسور درجه حرارت موتور وجود دارد که با توجه به درجه حرارت موتور، میزان سوختی که تزریق می‌شود را تنظیم می‌کند. علاوه بر این، در برخی خودروهای انژکتوری، یک دستگاه استارتر فشاری (Fuel Pump) برای پمپاژ سوخت به محفظه سوخت موتور قرار داده شده است که در زمان راه‌اندازی موتور، فشار سوخت را افزایش می‌دهد تا موتور به راحتی شروع به کار کند.

بنابراین، در خودروهای انژکتوری، هیچ نیازی به استفاده از ساسات برای تنظیم جریان سوخت و هوا در زمان راه‌اندازی موتور نیست و سیستم تزریق سوخت با استفاده از سنسورها و دستگاه‌های خود، به خوبی کنترل جریان سوخت و هوا را در هر شرایطی انجام می‌دهد.

علائم خرابی ساسات

برخی از علائم خرابی ساسات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

مشکل در راه‌اندازی موتور: اگر ساسات درست کار نکند، موتور ممکن است با مشکلاتی در زمان راه‌اندازی مواجه شود. به طور خاص، در هوای سرد، در صورتی که ساسات درست کار نکند، موتور به طور صحیح شروع به کار نخواهد کرد.

افزایش مصرف سوخت: چوک در ساسات ممکن است به طور مداوم بسته باشد و جریان سوخت و هوا به موتور تامین نشود. این موضوع باعث افزایش مصرف سوخت و کاهش عملکرد موتور خواهد شد.

کاهش قدرت موتور: اگر ساسات در حالت باز باشد، جریان هوا و سوخت در موتور افزایش پیدا خواهد کرد و ممکن است باعث کاهش قدرت موتور شود.

طول عمر موتور: اگر ساسات خراب باشد و جریان سوخت و هوا به صورت نامناسبی تنظیم شده باشد، ممکن است باعث کاهش عمر موتور شود.

خروج دود سفید: اگر ساسات درست کار نکند، ممکن است باعث خروج دود سفید از خروجی موتور شود.

بهتر است برای تعمیر یا تعویض ساسات، به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید.

کلام آخر

در این مطلب به برسی کامل سیستم کاربراتور و یکی از اجزای اصلی آن به نام ساسات پرداختیم . اگر خودرو شما از نوع سیستم سوخت رسانی قدیمی استفاده میکند و به مشکل بر خورده اید  حتما برای تعمیر به یک مکانیک ماهر مراجعه کنید .