علت روغن ریزی خودرو چیست؟ بررسی مهمترین دلایل نشت روغن موتور
وجود اشکال در بخشهای مختلف خودرو امری پذیرفته شده است، اما برخی از خرابیها به نحوی هستند که راننده خودرو باید به آنها توجه ویژهای داشته باشد. ریزش روغن اتومبیل یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای هر وسیله نقلیه به وجود آید؛ به همین دلیل لازم است که راننده روشهای پیشگیری از آن را به خوبی بداند. همچنین رانندگان باید روشهای رفع ریزش روغن را به درستی بشناسند تا در صورت لزوم بتوانند این مشکل را حل کنند. در این نوشتار از مرکز تجاری سپهر به بررسی مهمترین دلایل نشت و روغن ریزی خودرو می پردازیم.
دلیل روغن ریزی خودرو
برای روان کردن قطعات موتور، با روشن شدن آن، روغن توسط پمپ روغن با فشار بالا به کانالهای تزریق روغن رانده میشود و در برگشت نیز توسط کانالهای با فشار کمتر به کارتریج باز میگردد. سرعت بالا در تزریق روغن و فشار بالا در فضای بین یاتاقان همگی باعث میشوند که روغن همواره در جستجوی حفرهای برای نشت باشد. حتی کوچکترین سوراخ یا عدم آب بندی میتواند باعث نشت روغن شود و با کاهش حجم روغن، موتور به خطر بیافتد. روغن ریزی خودرو ممکن است از بخشهای مختلفی مانند لولههای منتقل کننده روغن، واشرها و مخازن روغن رخ دهد.
تشخیص نوع روغن با مشاهده آثار نشت و لکههای چرب در زیر موتور، اولین گام است. شناسایی نوع روغن به پیدا کردن منشاء و سیستم نشت بسیار کمک میکند.
انواع روغن ریزی موتور
شناسایی روغن موتور به عنوان منبع روغن ریزی خودرو، اولین گام برای تشخیص نشت است. روغن موتور با داشتن غلظت متوسط و رنگ قهوهای شناسایی میشود و بوی خاصی ندارد اما بسیار لغزنده است.
گام دوم در تشخیص نشت، پیدا کردن منبع نشت روغن است. مسیر چرب شدگی حاصل از نشت را روی یدک موتور پیگیری میکنیم و به سمت بالا حرکت میدهیم تا قطعات پایین تر را که سالم هستند، شناسایی کنیم. بعضی از معروفترین منابع روغن ریزی، شامل پیچ کارتریج، واشر کارتریج، کاسههای نمدی طرفین میللنگ، لاستیکهای چکمهای، سنسور فشار روغن (شمع روغن)، فیلتر روغن، واشر سر سیلندر، پمپ بنزین مکانیکی، کاسههای نمدی میل سوپاپ، کاسههای نمدی دلکو، واشر درب سوپاپ و درب محفظه روغن هستند.
بیشتر بخوانید: علائم خرابی سنسور اکسیژن خودرو و روش های پیشگیری از آن
علت روغن ریزی موتور ممکن است به دلایل مختلفی مثل شل بودن یک پیچ یا پیچیدگی ترک خوردن بدنه موتور باشد. در بعضی از خودروها، نوع خاصی از نشت روغن شایع است؛ به عنوان مثال، نشت روغن از پایهی نصب فیلتر روغن در خودروی پژو 206، درب سوپاپ در موتور 1800 پژو 405 که در سمند و پژو پارس نیز استفاده شده و کاسههای نمدی میللنگ در موتور پراید.
روغن ریزی خودرو از بخش هیدرولیک
روغن هیدرولیک با غلظت کمتر از روغن موتور تولید میشود و معمولاً قرمز رنگ است. خواص تمیز کنندگی دارد و با صابون واکنش شیمیایی ایجاد میکند.
قسمت هیدرولیک فرمان نیز از یک پمپ روغن تشکیل شده است که روغن هیدرولیک را تحت فشار به شیر فرمان خودرو ارسال میکند. با کمترین تغییر زاویه فرمان، روغن پرفشار به جک هیدرولیک تزریق میشود. مسیر روغن هیدرولیک شامل اتصالات فلزی و لاستیکی است و مستعد نشت هستند، اما شایعترین نشتی هیدرولیک از فشنگی کنترل فشار روغن در این سیستم است. پمپ نیز دارای یک مغزی چرخان است که توسط یک کاسه نمد آببند میشود که احتمال خرابی و نشتی دارد.
روش تشخیص نشتی در این قسمت نیز همانند موتور، بررسی سیستم از پایین به بالا است. در این سیستم، نشتی شایع را میتوان به فشنگی فشار، لولههای تزریق پرفشار روغن و کاسه نمدهای سر جک هیدرولیکی نسبت داد.
روغن ریزی خودرو از بخش ترمز
رنگهای مختلفی برای روغن ترمز در بازار وجود دارد، اما زرد، آبی و سبز رنگهای شایعی هستند. این نوع روغن دارای غلظت کمی است و خاصیت تمیزکنندگی زنگ آهن را دارد. همچنین کم لغزش بوده و در صورت ترکیب با آب، خنثی میشود.
روغن ترمز در سیستم ترمز خودرو به منظور انتقال نیرو استفاده میشود. فشار این سیستم همیشه حداکثر است و جهت بهینه سازی انتقال نیرو، از روغن با دانهبندی هیدرولیکی ریز و غلظت پایین استفاده میشود. حفرات کوچک در هر قسمت این سیستم میتواند باعث نشتی و خطرات جدی برای راننده شود.
شیوه تشخیص ریزش روغن در سیستم ترمز متفاوت با تشخیص ریزش روغن در موتور خودرو است. با کاهش سطح روغن یا حضور ردخیسی در داخل رینگ لاستیک، میتوان نشتی را تشخیص داد. برای مشخص کردن دقیق علت نشتی، باید چرخ آن قسمت را باز کرده و توسط تکنسین فنی بررسی شود. اگر سطح روغن بدون حضور ردخیسی کاهش یافت، نشتی در قسمتهای دیگر سیستم ترمز وجود دارد و خودرو باید به تعمیرگاه منتقل شود تا جایی که روغن ترمز عبور کرده و نشتی دارد، بازرسی شود.
نشتی از لوازم لاستیکی چرخ و پیچهای متصل کننده لولههای منتقل کننده روغن به سیلندر اصلی روغن، شایعترین نوع نشتی در سیستم ترمز میباشد. اما گاهی خرابی به پیچیدگی پوسیدگی لولههای انتقال روغن مرتبط است.
روغن ریزی از گیربکس
تشخیص روغن ریزی گیربکس اغلب دشوار است زیرا که در ساختار و کیفیت، روغن گیربکس با روغن موتور شباهت بسیار زیادی دارد. تنها تفاوت قابل تشخیص برای این دو نوع روغن در غلظت بیشتر روغن گیربکس است که به راحتی با دست قابل تشخیص نیست. البته در گیربکس اتوماتیک، روغن گیربکس شباهت بسیار زیادی به روغن هیدرولیک فرمان دارد. روش تشخیص نشتی روغن نیز بسیار شبیه به تشخیص نشتی در موتور است و جهت تشخیص نشتی، از پایین به بالا به دنبال مسیر روغن میرویم.
از شایعترین روغن ریزیهای گیربکسی میتوان به تخلیه روغن گیربکس، نشت از کنار سنسورهای دور موتور و دنده عقب، کاسه نمد سرشفت کلاچ، کاسه نمد سرپلوس، واشر درب گیربکس، واشر ساعت گیربکس اتوماتیک، شیربرقیهای کنترل جریان روغن گیربکس اتوماتیک و یا شکستگی پوسته گیربکس اشاره کرد.
تخلیه روغن گیربکس دستی موجب افزایش حرارت و اصطکاک و کاهش روانکاری و در نهایت آسیب جبران ناپذیر به گیربکس میشود و در گیربکس اتوماتیک، کاهش قدرت گیربکس در مراحل اولیه و سپس از کار افتادن گیربکس و همچنین خرابی قطعات الکترونیکی از نتایج نشت روغن است.
پیشنهاد مطالعه : بهترین زمان تعویض روغن گیربکس خودرو | طول عمر روغن گیربکس
تشخیص تفاوت نشت روغن و مایع خنک کننده خودرو
گاهی اوقات رانندگان نشت مایع خنککننده را با نشت روغن خودرو اشتباه میگیرند. در گذشته، خنککنندهها اغلب با رنگ سبز تولید میشدند که تشخیص آنها را آسان میکرد، اما امروزه این مایعات در رنگهای متنوعی عرضه میشوند. بنابراین، تشخیص نشت روغن و خنککننده فقط بر اساس رنگ امکانپذیر نیست.
برای اطمینان از نوع مایع نشت کرده، بهترین روش لمس کردن آن است. مایع خنککننده برخلاف روغن، حالت روغنی ندارد و از این طریق بهراحتی قابل تشخیص است. همچنین، با بو کردن مایع میتوان تفاوت را مشخص کرد؛ مایع خنککننده بویی شیرین و ملایم دارد، در حالی که نشت روغن معمولاً بوی سوختگی دارد.
بررسی دلایل نشت روغن خودرو و روشهای پیشگیری
نشت روغن خودرو میتواند در بخشهای مختلفی رخ دهد و هر کدام دلایل خاص خود را دارند. روغنریزی ممکن است به دلیل مشکلات فنی در قطعات خودرو باشد، اما گاهی نیز ناشی از اشتباهات هنگام تعویض روغن، نظیر ریختن بیش از حد روغن است. در اینجا به برخی از مهمترین دلایل نشت روغن در بخشهای مختلف خودرو اشاره میکنیم:
- نشت روغن موتور: عواملی مانند خرابی سنسور روغن موتور، گرفتگی فیلتر روغن، آسیب به واشر سرسیلندر، خرابی کاسه نمد پلوس و پیستون، مشکلات آببندی کارتل و سوراخ شدن بلوکه سیلندر میتواند منجر به نشت روغن موتور شود.
- نشت روغن هیدرولیک فرمان: مشکلاتی مانند سوراخ شدن مخزن روغن هیدرولیک، نشتی شیلنگهای هیدرولیک، خرابی چرخدنده پینیون فرمان و فشنگی هیدرولیک از دلایل رایج روغنریزی در سیستم هیدرولیک فرمان هستند.
- نشت روغن ترمز: روغنریزی در سیستم ترمز ممکن است به علت خرابی پمپ ترمز، نشتی شیلنگ و اتصالات، سوراخ شدن مخزن ترمز یا تمام شدن لنتها باشد.
- نشت روغن گیربکس: دلایلی مانند سوراخ شدن پوسته گیربکس، خرابی کاسه نمدهای گیربکس، مشکلات در فشنگی دنده عقب، یا خرابی اتصالات آببندی و گردگیر پلوس از موارد متداول نشت روغن گیربکس هستند.
بررسی جامع علت روغن ریزی خودرو و راهکارهای مقابله با آن
نشت روغن خودرو از مشکلات رایج است که ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. هر بخش از سیستم خودرو میتواند به نحوی در این مسأله دخیل باشد. در ادامه، علت روغن ریزی خودرو به تفصیل بررسی شده است:
- خرابی سنسور فشار روغن موتور: این سنسور برای اندازهگیری فشار روغن در سیستم موتور تعبیه شده است و در صورت کاهش فشار، سیگنال اخطار را به ECU ارسال میکند. خرابی محافظ پلاستیکی سنسور ممکن است علت روغن ریزی خودرو از این بخش شود و همزمان عملکرد سنسور را مختل کند.
- گرفتگی فیلتر روغن موتور: فیلتر روغن وظیفه دارد ذرات آلاینده را از روغن جدا کند. اگر فیلتر به موقع تعویض نشود، مسیر عبور روغن مسدود شده و روغن به دنبال راهی برای خروج از سیستم، ممکن است از اتصالات سیستم نشت کند.
- خرابی واشر سرسیلندر: واشر سرسیلندر وظیفه جداسازی مسیرهای گردش روغن در موتور را بر عهده دارد. تحت فشار زیاد موتور، این واشر ممکن است آسیب ببیند و علت روغن ریزی خودرو شود.
- مشکل در آببندی کارتل: کارتل محفظهای است که روغن موتور در آن ذخیره و خنک میشود. سوراخ شدن کارتل یا خرابی واشر آن میتواند باعث نشت سریع و گسترده روغن شود.
- خرابی کاسه نمد: کاسه نمد برای جلوگیری از نشت روغن در قطعاتی مانند پیستون و پلوس استفاده میشود. خرابی این قطعه به نشت روغن منجر میشود و تعویض به موقع آن ضروری است.
- سوراخ شدن بلوکه سیلندر: ترک خوردن یا سوراخ شدن بلوکه سیلندر، معمولاً به دلیل شوکهای حرارتی یا ضربههای شدید، میتواند یکی از دلایل جدی نشت روغن باشد.
- خرابی گردگیر پلوس: گردگیر پلوس برای جلوگیری از ورود گرد و غبار و نشت روغن از گیربکس به کار میرود. خرابی آن به نشت روغن منجر میشود و لازم است به موقع تعویض شود.
- سوراخ شدن یا ترک خوردن پوسته گیربکس: گیربکس خودرو نیز ممکن است به دلیل شوکهای حرارتی یا آسیبهای فیزیکی دچار ترک خوردگی و علت روغن ریزی خودرو شود.
- خرابی فشنگی دنده عقب: این قطعه علاوه بر روشن کردن چراغ دنده عقب، ممکن است در صورت خرابی باعث نشت روغن از گیربکس نیز شود.
- نشت روغن ترمز: پوسیدگی یا سوراخ شدن لولههای انتقال روغن در سیستم ترمز، به ویژه در خودروهای قدیمی، از دلایل اصلی نشت روغن ترمز است.
برای جلوگیری از بروز نشت روغن، توصیه میشود که سرویسهای دورهای خودرو به موقع انجام شود و از قطعات باکیفیت استفاده شود.
خطرات ناشی از روغن ریزی در خودرو و تأثیرات زیستمحیطی آن
روغنریزی در خودرو یکی از مشکلات جدی است که میتواند عواقب خطرناکی را به همراه داشته باشد. این مشکل نه تنها به آسیب به خودروی شما میانجامد، بلکه میتواند خطرات زیستمحیطی نیز ایجاد کند. ترکیبات موجود در روغنها سمی هستند و در صورت نشت به سطح معابر، میتوانند به گیاهان و سایر موجودات زنده آسیب جدی وارد کنند. از سوی دیگر، روغنریزی در سیستم ترمز و مدار هیدرولیک فرمان میتواند بهطور مستقیم بر امنیت سرنشینان خودرو تأثیر بگذارد. نشت روغن در سیستم ترمز موجب کاهش قدرت ترمز خودرو میشود و در نتیجه خطر تصادف را بهشدت افزایش میدهد. همچنین، نشت در سیستم هیدرولیک فرمان میتواند توانایی راننده در کنترل و هدایت خودرو را تحت تأثیر قرار دهد.
علاوه بر این، روغنریزی در موتور و گیربکس نیز عواقب منفی قابل توجهی به دنبال دارد. کاهش سطح روغن در این سیستمها باعث افزایش اصطکاک بین قطعات میشود و در نتیجه دمای عملکرد آنها را به طور غیرطبیعی افزایش میدهد. این وضعیت میتواند به آسیبهای جدی و غیرقابل جبرانی برای موتور و گیربکس منجر شود و هزینههای سنگینی را برای تعمیرات به بار آورد. بهطور کلی، روغنریزی در خودرو نه تنها یک مشکل فنی است، بلکه خطرات قابل توجهی برای محیط زیست و ایمنی رانندگی نیز به همراه دارد.
برطرف کردن روغن ریزی خودرو
برای بررسی روغن ریزی به صورت حرفهای، ابتدا محل روغن ریزی با تشکیل لکههای چربی در زیر خودرو مشخص میشود (مانند محفظه موتور، نیمه میانی خودرو و چرخهای عقب و غیره). سپس خودرو به کارواش برده میشود تا قطعات موجود در محدوده روغن ریزی به خوبی شسته شوند. برای محفظه موتور، موتورشویی نیز لازم است. پس از این مرحله، خودرو برای 2 تا 3 روز (حدود 300 کیلومتر) به صورت عادی سوار میشود. در این مرحله، مسیر عبور روغن به خوبی بر روی بدنه ظاهر میشود و با گرفتن رد روغن، محل دقیق روغن ریزی پیدا میشود.
برای برطرف کردن روغن ریزی متناسب با نوع آن، اقدامات متفاوتی انجام میشود. مثلاً، کاسه نمدها تعویض و سنسورها با استفاده از نوار تفلون آب بند میشوند. در صورتی که بدنه خودرو شکسته باشد، با استفاده از چسب و جوش ترمیم میشود و پیچهای خراب نیز تعمیر میشوند.
کلام پایانی
روغن ریزی یک مشکل جدی است که نباید چشم پوشی شود. در برخی موارد، با نشت روغن بر روی اگزوز، خطر آتش سوزی وجود دارد. به همین دلیل، روغن ریزی خودرو باید جدی گرفته شود و در صورت عدم تجربه فنی کافی، به یک مرکز تخصصی مراجعه شود تا مشکل تشخیص داده و برطرف شود.
نظرات کاربران