علل روغن‌ ریزی خودرو و راه‌های رفع آن

وجود اشکال در بخش‌های مختلف خودرو امری پذیرفته شده است، اما برخی از خرابی‌ها به نحوی هستند که راننده خودرو باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشد. ریزش روغن اتومبیل یکی از مشکلاتی است که ممکن است برای هر وسیله نقلیه به وجود آید؛ به همین دلیل لازم است که راننده روش‌های پیشگیری از آن را به خوبی بداند. همچنین رانندگان باید روش‌های رفع ریزش روغن را به درستی بشناسند تا در صورت لزوم بتوانند این مشکل را حل کنند.

دلیل روغن ریزی خودرو

برای روان کردن قطعات موتور، با روشن شدن آن، روغن توسط پمپ روغن با فشار بالا به کانال‌های تزریق روغن رانده می‌شود و در برگشت نیز توسط کانال‌های با فشار کمتر به کارتریج باز می‌گردد. سرعت بالا در تزریق روغن و فشار بالا در فضای بین یاتاقان همگی باعث می‌شوند که روغن همواره در جستجوی حفره‌ای برای نشت باشد. حتی کوچکترین سوراخ یا عدم آب بندی می‌تواند باعث نشت روغن شود و با کاهش حجم روغن، موتور به خطر بیافتد. روغن ریزی خودرو ممکن است از بخش‌های مختلفی مانند لوله‌های منتقل کننده روغن، واشرها و مخازن روغن رخ دهد.

تشخیص نوع روغن با مشاهده آثار نشت و لکه‌های چرب در زیر موتور، اولین گام است. شناسایی نوع روغن به پیدا کردن منشاء و سیستم نشت بسیار کمک می‌کند.

انواع روغن ریزی موتور

شناسایی روغن موتور به عنوان منبع روغن ریزی خودرو، اولین گام برای تشخیص نشت است. روغن موتور با داشتن غلظت متوسط و رنگ قهوه‌ای شناسایی می‌شود و بوی خاصی ندارد اما بسیار لغزنده است.

گام دوم در تشخیص نشت، پیدا کردن منبع نشت روغن است. مسیر چرب شدگی حاصل از نشت را روی یدک موتور پیگیری می‌کنیم و به سمت بالا حرکت می‌دهیم تا قطعات پایین تر را که سالم هستند، شناسایی کنیم. بعضی از معروف‌ترین منابع روغن ریزی، شامل پیچ کارتریج، واشر کارتریج، کاسه‌های نمدی طرفین میل‌لنگ، لاستیک‌های چکمه‌ای، سنسور فشار روغن (شمع روغن)، فیلتر روغن، واشر سر سیلندر، پمپ بنزین مکانیکی، کاسه‌های نمدی میل سوپاپ، کاسه‌های نمدی دلکو، واشر درب سوپاپ و درب محفظه روغن هستند.

بیشتر بخوانید: علائم خرابی سنسور اکسیژن خودرو و روش های پیشگیری از آن

علت روغن ریزی موتور ممکن است به دلایل مختلفی مثل شل بودن یک پیچ یا پیچیدگی ترک خوردن بدنه موتور باشد. در بعضی از خودروها، نوع خاصی از نشت روغن شایع است؛ به عنوان مثال، نشت روغن از پایه‌ی نصب فیلتر روغن در خودروی پژو 206، درب سوپاپ در موتور 1800 پژو 405 که در سمند و پژو پارس نیز استفاده شده و کاسه‌های نمدی میل‌لنگ در موتور پراید.

روغن ریزی خودرو از بخش هیدرولیک

روغن هیدرولیک با غلظت کمتر از روغن موتور تولید می‌شود و معمولاً قرمز رنگ است. خواص تمیز کنندگی دارد و با صابون واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند.

قسمت هیدرولیک فرمان نیز از یک پمپ روغن تشکیل شده است که روغن هیدرولیک را تحت فشار به شیر فرمان خودرو ارسال می‌کند. با کمترین تغییر زاویه فرمان، روغن پرفشار به جک هیدرولیک تزریق می‌شود. مسیر روغن هیدرولیک شامل اتصالات فلزی و لاستیکی است و مستعد نشت هستند، اما شایع‌ترین نشتی هیدرولیک از فشنگی کنترل فشار روغن در این سیستم است. پمپ نیز دارای یک مغزی چرخان است که توسط یک کاسه نمد آب‌بند می‌شود که احتمال خرابی و نشتی دارد.

روش تشخیص نشتی در این قسمت نیز همانند موتور، بررسی سیستم از پایین به بالا است. در این سیستم، نشتی شایع را می‌توان به فشنگی فشار، لوله‌های تزریق پرفشار روغن و کاسه نمدهای سر جک هیدرولیکی نسبت داد.

روغن ریزی خودرو از بخش ترمز

رنگ‌های مختلفی برای روغن ترمز در بازار وجود دارد، اما زرد، آبی و سبز رنگ‌های شایعی هستند. این نوع روغن دارای غلظت کمی است و خاصیت تمیزکنندگی زنگ آهن را دارد. همچنین کم لغزش بوده و در صورت ترکیب با آب، خنثی می‌شود.

روغن ترمز در سیستم ترمز خودرو به منظور انتقال نیرو استفاده می‌شود. فشار این سیستم همیشه حداکثر است و جهت بهینه سازی انتقال نیرو، از روغن با دانه‌بندی هیدرولیکی ریز و غلظت پایین استفاده می‌شود. حفرات کوچک در هر قسمت این سیستم می‌تواند باعث نشتی و خطرات جدی برای راننده شود.

شیوه تشخیص ریزش روغن در سیستم ترمز متفاوت با تشخیص ریزش روغن در موتور خودرو است. با کاهش سطح روغن یا حضور ردخیسی در داخل رینگ لاستیک، می‌توان نشتی را تشخیص داد. برای مشخص کردن دقیق علت نشتی، باید چرخ آن قسمت را باز کرده و توسط تکنسین فنی بررسی شود. اگر سطح روغن بدون حضور ردخیسی کاهش یافت، نشتی در قسمت‌های دیگر سیستم ترمز وجود دارد و خودرو باید به تعمیرگاه منتقل شود تا جایی که روغن ترمز عبور کرده و نشتی دارد، بازرسی شود.

نشتی از لوازم لاستیکی چرخ و پیچ‌های متصل کننده لوله‌های منتقل کننده روغن به سیلندر اصلی روغن، شایع‌ترین نوع نشتی در سیستم ترمز می‌باشد. اما گاهی خرابی به پیچیدگی پوسیدگی لوله‌های انتقال روغن مرتبط است.

روغن ریزی از گیربکس

تشخیص روغن ریزی گیربکس اغلب دشوار است زیرا که در ساختار و کیفیت، روغن گیربکس با روغن موتور شباهت بسیار زیادی دارد. تنها تفاوت قابل تشخیص برای این دو نوع روغن در غلظت بیشتر روغن گیربکس است که به راحتی با دست قابل تشخیص نیست. البته در گیربکس اتوماتیک، روغن گیربکس شباهت بسیار زیادی به روغن هیدرولیک فرمان دارد. روش تشخیص نشتی روغن نیز بسیار شبیه به تشخیص نشتی در موتور است و جهت تشخیص نشتی، از پایین به بالا به دنبال مسیر روغن می‌رویم.

از شایع‌ترین روغن ریزی‌های گیربکسی می‌توان به تخلیه روغن گیربکس، نشت از کنار سنسورهای دور موتور و دنده عقب، کاسه نمد سرشفت کلاچ، کاسه نمد سرپلوس، واشر درب گیربکس، واشر ساعت گیربکس اتوماتیک، شیربرقی‌های کنترل جریان روغن گیربکس اتوماتیک و یا شکستگی پوسته گیربکس اشاره کرد.

تخلیه روغن گیربکس دستی موجب افزایش حرارت و اصطکاک و کاهش روانکاری و در نهایت آسیب جبران ناپذیر به گیربکس می‌شود و در گیربکس اتوماتیک، کاهش قدرت گیربکس در مراحل اولیه و سپس از کار افتادن گیربکس و همچنین خرابی قطعات الکترونیکی از نتایج نشت روغن است.

برطرف کردن روغن ریزی خودرو

برای بررسی روغن ریزی به صورت حرفه‌ای، ابتدا محل روغن ریزی با تشکیل لکه‌های چربی در زیر خودرو مشخص می‌شود (مانند محفظه موتور، نیمه میانی خودرو و چرخ‌های عقب و غیره). سپس خودرو به کارواش برده می‌شود تا قطعات موجود در محدوده روغن ریزی به خوبی شسته شوند. برای محفظه موتور، موتورشویی نیز لازم است. پس از این مرحله، خودرو برای 2 تا 3 روز (حدود 300 کیلومتر) به صورت عادی سوار می‌شود. در این مرحله، مسیر عبور روغن به خوبی بر روی بدنه ظاهر می‌شود و با گرفتن رد روغن، محل دقیق روغن ریزی پیدا می‌شود.

برای برطرف کردن روغن ریزی متناسب با نوع آن، اقدامات متفاوتی انجام می‌شود. مثلاً، کاسه نمد‌ها تعویض و سنسورها با استفاده از نوار تفلون آب بند می‌شوند. در صورتی که بدنه خودرو شکسته باشد، با استفاده از چسب و جوش ترمیم می‌شود و پیچ‌های خراب نیز تعمیر می‌شوند.

حرف آخر

روغن ریزی یک مشکل جدی است که نباید چشم پوشی شود. در برخی موارد، با نشت روغن بر روی اگزوز، خطر آتش سوزی وجود دارد. به همین دلیل، روغن ریزی خودرو باید جدی گرفته شود و در صورت عدم تجربه فنی کافی، به یک مرکز تخصصی مراجعه شود تا مشکل تشخیص داده و برطرف شود.