1401/04/09
وایر شمع چیست؟
در مقالات قبلی به صورت کامل در مورد شمع و علادم خرابی شمع توضیح داده ایم. زمان آن رسیده که به توضیح درباره وایر شمع بپردازیم و اهمیت و وظیفه آن را متوجه شویم.
وایر شمع چیست؟
وایر شمع قطعه ای است که وظیفه انتقال برق از کویل در خودروهای جدیدتر و دلکو در خودروهای قدیمی تر، به سر شمع ها را دارد.
بنابراین شمع بدون سلامت وایر قادر به انجام وظیفه خود نخواهد بود. لازم به ذکر است که وایر در بین قطعات خودروهای تقریبا قدیمیتر قرار دارد و امروزه خودروسازان با حذف کامل آن عمل انتقال برق را مستقیما از کوئل صورت میدهند.
در این نوع طراحی کوئل بدون واسطه روی شمع قرار میگیرد تا از افت ولتاژ و هدررفت انرژی پیشگیری شود. همچنین کوئل نیز از قطعاتی است که دربین خودروهایی جدید دیده میشود.
در گذشته دلکو وظیفه تامین برق لازم برای عمل جرقهزنی را برعهده داشت. در واقع تامین کننده اصلی برق مورد نیاز شمع، باطری است اما دلکو و کوئل ولتاژ این برق را افزایش داده و به میزان مورد نیاز شمع میرساند.
کوئل هم قطعهای شامل سیمپیچهای القایی است که امروزه وایر را به طول کامل حذف کرده و مستقیما به شمع وصل شده است. وایر نوعی سیم یا کابل انتقال جریان برق است. برای هر شمع در موتور خودرو یک وایر شمع وجود دارد. برای کاهش هدررفت انرژی و کاهش کارایی موتور بهتر است وایرها در دورههای مشخص تعویض شود، چرا که ارتعاشها و حرارت بالای موتور، کربن موجود در سیم وایر را از بین میبرد که موجب افت ولتاژ برق جاری بین شمع و کوئل میشود.
جنس وایر شمع چیست؟
وایر شمع یک سیم است که دو سر آن درپوش های پلاستیکی تعبیه شده که وظیفه عایق برا ی جلوگیری از نفوذ رطوبت به محل اتصال به کوئل یا شمع را برعهده دارد. نفوذ آب به اتصالات وایر منجر به مختل شدن عملکرد وایر و حتی روشن نشدن موتور میشود، پس واضح است که حضور وایر شمع چقدر با اهمیت است.
وایر شمع یک درپوش لاستیکی نیز دارد که پس از اتصال روی این فیش کاملا ثابت میشود به نحوی که همه منافذ را میپوشاند.
جنس لاستیک درپوش در سری متصل به شمع کیفیت و قابلیتهای عایقبندی بیشتری دارد چرا که این قسمت از اهمیت بیشتری برخوردار است. این درپوش که بزرگتر نیز طراحی میشود از پلاستیکهای ارتجاعی ساخته شده است.
در داخل این درپوش، یک مفتول فلزی دیده میشود که به شمع متصل میگردد. بخش انتهایی این مفتول برای جلوگیری از استهلاک و کاهش تاثیر ارتعاشات و حرارت کمی برجستهتر طراحی میشود.
اجزای وایر شمع
کابل میانی (کابل انتقال)
درپوشهای لاستیکی
مفتول اتصال به شمع
فیش اتصال به کوئل یا دلکو
انواع وایر شمع
به طور کلی وایر شمع ها ساختار یکسانی دارند اما چیزی که باعث تولید انواع وایر شمع می شود، جنس درونی کابل است. به طور کلی سه نوع وایر شمع داریم.
وایر شمعهای سیمی
رسانا در این وایرها از نوع مس یا فولاد است. در نتیجه در برابر خمشدگی مقاومت بیشتری دارند. اما به دلیل جنس رسانا، ایجاد نویز و پارازیت در انتقال برق بیشتر اتفاق میافتد. این پارازیت میتواند در عملکرد ECU ایجاد اختلال می کند. ساختار آنها تنها شامل یک لایه عایق روی رسانا، بافت تقویتکننده و لایه سیلیکونی میشود. استفاده از این نوع وایر در خودروسازی منسوخ شده است..
وایر شمعهای ابریشمی
رسانا در این نوع از جنس لاتکس و سیلیکون است که قابلیت انتقال انرژی برق را دارند. درون این دو لایه که روی هم قرار دارند لایه کاهنده پارازیت قرار دارد که از رشتههای به همتنیده ابریشم است. این نوع وایر که در صنعت خودروسازی بیشترین مصرف را تا امروز داشته به دلیل مقاومت بالا، برق کافی با ولتاژ مناسب به شمع نمیرسانند و باعث کاهش بازده موتور و به دنبال آن افزایش مصرف سوخت میشود. این معضل با کارکرد بیشتر و جذب رطوبت بیشتر تشدید میشود. مزیت این وایرها عدم ایجاد پارازیت و نویز های اضافه است.
وایر شمعهای بوبیندار
این نوع که در حال حاضر پرمصرفترین و بهترین نوع وایر است دارای رسانا از جنس نیکل یا کروم است. این رسانای سیمی بسیار نازک به صورت فنری به دور لایهای از جنس بوبین یا فریت میپیچد با نسبت ۵۰ دور در هر سانتیمتر. ترتیب لایههای کابل این نوع وایر به ترتیب، الیاف کاهنده پارازیت، فریت یا بوبین نویزگیر، لایه فنری نیکل یا کروم، لایه عایق سیلیکونی، بافت تقویت کننده و لایه سیلیکونی خارجی است. مقاومت پایین رسانای این کابلها سرعت انتقال برق را به شمع افزایش داده و مشکل افت ولتاژ را ایجاد نمیکند. همینطور معضل جذب رطوبت را هم ندارد. علاوهبر اینکه نویزگیر های فعال آن اختلال در عملکرد ecu را کنترل میکنند.
چه کار کنیم وایر شمع عمر بیشتری داشته باشد؟
شایعترین نوع برقدزدی در خودروها تحت تاثیر نقص وایرها است. نگهداری مناسب از وایرها باعث می شود که عمر طولانی تری داشته باشد.
در ادامه نکاتی را برای نگهداری بهتر وایر شمع ها به شما خواهیم گفت:
۱. از خم کردن و شکستن آنها خودداری کنیم.
۲. از بریدن سر کابل وایر و سوار کردن دوباره روکش روی آن اجتناب کنیم.
۳. مراقبت از ایجاد سوختگی در وایر، هرچند که دارای عایقی نسوز است. چرا که دمای موتور هنگام فعالیت بسیار بالا میرود و ممکن است در طولانی مدت منجر به سوختن این عایق شود، البته اگر عایق طولانی مدت در مجاورت قطعه با حرارت بالا قرار گیرد. پس بهتر است مراقب باشیم این مجاورت و تماس اتفاق نیفتد.
۴. ممانعت از برخورد جسمی تیز با کابل وایر و آسیب دیدن آن که میتواند باعث برقدزدی شود.
در نهایت مجددا باید تاکید کرد که مقاومت وایرها در برابر هر یک از عوامل بالا بستگی به کیفیت ساختشان نیز دارد. پس بهتر است هنگام انتخاب آنها به اعتبار سازنده دقت کنیم.
طول عمر وایر شمع چقدر است؟
این موضوع نیز مثل تمام قطعات صنعتی دیگر، به جنس، کیفیت و کارخانه تولیدی آن بستگی دارد. اما معیار تشخیص پایان عمر وایر شمع میزان کارکرد خودرو است. که اکثراً روی بسته های وایر شمع درج شده است.
البته این طول عمر، یه احتمال نسبی است و ممکن است نسبت به شرایط آب و هوایی، نحوه رانندگی و غیره، کمتر یا بیشتر شود.
آسیب هایی که وایر شمع سوخته وارد میکند
به طور کلی دو عامل در طراحی و ساخت و طول عمر وایر شمع تأثیرگذار است:
۱. حرارتی که موتور به وایر منتقل میکند.
۲. میزان ولتاژ برقی که از وایر عبور می کند.
یکی از مشکلات شایع در اثر خرابی و سوختن وایرها از کار افتادن یک یا چند سیلندر موتور است. این مشکل ممکن است در موتورهایی با بیش از ۴ سیلندر چندان محسوس نباشد، اما در موتورهای چهار سیلندر و کمتر، قدرت موتور به شدت افت کرده و به اصطلاح ریپ خواهد زد.
این معضل در نهایت افزایش و کاهش شتاب خودرو را به دنبال خواهد داشت. دیگر مشکلاتی که نقص داشتن یا بیکیفیت بودن وایر شمع ایجاد میکند عبارتند از:
– کاهش قدرت موتور.
– بالا رفتن دمای موتور به دلیل فشار بیشتر به آن.
– افزایش مصرف سوخت خودرو به دلیل سوختن ناقص آن یا به اصطلاح خامسوزی.
– لرزش موتور.
– بالا رفتن درصد تولید آلاینده در خودرو.
– برق دزدی هنگام تزریق بنزین و جرقهزنی و احتراق که حتی منجر به انفجار خودرو میشود.
– ذوب شدگی سر شمع و پلاتین و الکترود میانی آن.
از کجا بفهمیم وایر شمع دچار مشکل شده؟
پس از اینکه متوجه ریپ زدن ماشین و کاهش قدرت آن شدیم اول باید در حالت روشن بودن موتور، کاپوت را بالا زده و تک تک وایرها را از روی شمع جدا کنید.
هر وایری را که از شمع جدا کردید، اگر پس از جدا کردن، دور موتور افت کرد و موتور به لرزش افتاد یعنی آن وایر و شمع سالم بودند و شما آن را از کار انداختید و پس از اینکه همان وایر را سر جای خود قرار دادید موتور باید به حالت اولیه خود برگردد که نشانه سالم بودن آن وایر و شمع است.
حال اگر وایر شمعی را از روی یکی از شمعها جدا کردید و موتور هیچ تغییر حالتی نداد یعنی حتی دورش هم افت نکرد و به لرزش هم نیفتاد، نشانه از این است که آن وایر یا شمع از کار افتاده بود و حتی جدا شدن آن هم تأثیری در کار موتور نداشت.
اولین اشتباه در مورد وایرها این است که وقتی میفهمیم یک وایر خراب است، آن را با بغلی عوض میکنیم و انتظار داریم در مکان جدیدش بدون مشکل باشد. معمولا وایرها از قسمت اتصال به شمع دچار برقدزدی میشوند اما خم کردن و شکستن آنها از قسمت وسط و ساختمان اصلی نیز میتواند باعث عدم انتقال جریان برق و یا نشت آن به بیرون باشد.
ویژگی های یک وایر شمع خوب
1_ کارایی خوب در دماهای مختلف:
یک وایر شمع خوب باید در هر دمایی بتواند کارایی و برق رسانی خود را انجام دهد. در سرمای زمستان و در اوج گرمای تابستان. در صورتی که وایر نتواند در دماهای مختلف وظیفه خود را به خوبی انجام دهد، موتور خودرو بد کار کرده و کارایی خود را از دست می دهد.
2_ هدایت خوب جریان الکتریسیته از کوئل یا دلکو به سر شمع ها
وظیفه اصلی وایرشمع برق رسانی خوب و به موقع از کوئل در خودرو های انژکتور و دلکو در خودروهای کاربراتور به سر شمع ها می باشد. اگر کابل وایرشمع و اتصالات آن نتوانند برق رسانی خوبی را انجام دهند، در کار موتور اخلال ایجاد می شود و موتور بد کار می کند.
در این هنگام وایر شمع بایدبررسی و در صورت نیاز تعویض شود.برق هدایت شده از کوئل باید بدون پارازیت و فرار از داخل وایر به سر شمع برسد. یعنی اینکه وایر شمع نباید برق دزدی داشته باشد و در برابر جریان برق مقاومت ایجاد کند.
3_ کارایی بالا در محیط های روغنی و اسیدی
گاهی پیش می آید که در داخل موتور نشتی روغن و روغن ریزی ایجاد می شود ویا اسید باطری به بیرون نشت می کند. یک وایر شمع خوب باید در محیط روغنی و بعضا اسیدی داخل موتور کار خود را به خوبی انجام دهد. یعنی اینکه این مواد نباید ذره ای اخلال در کار وایر شمع ایجاد کنند و مانع برق رسانی وایر شمع بشوند.
4_ کارایی بالا در محیط های مرطوب:
در شرایط بارندگی و یا نشتی آب موتور از داخل شیلنگ ها که داخل موتور مرطوب می شود. وایرشمع باید بدون نشتی برق و برق دزدی به کار خود ادامه دهد و برق را به سر شمع ها برساند. در غیر این صورت موتور خودرو بد کار کرده و کارایی لازم را ندارد.
5_ در کارایی سایر قطعات الکتریکی و الکترونیکی مجاور تداخل ایجاد نکند
وایر شمع خودرو نباید پارازیت ایجاد کند و در کار سایر قطعات اخلال ایجاد کند. شایعترین نوع تداخل، ایجاد پارازیت در رادیو ماشین است که قابل مشاهده و شنیدن است. یک وایر خوب علاوه بر برق رسانی درست و صحیح در کار سایر قطعات هم اخلال ایجاد نمی کند.
علائم خرابی وایر شمع
الکترود مرکزی و منفی شمع ذوب شده ، چینی سر شمع صدمه دیده است.
این اتفاق به علت برق دزدی وایر های شمع از یکدیگر است و در نتیجه باعث ریپ زدن ماشین، افت قدرت موتور و آسیبب دیدن آن است. راه حل این موضوع بدون شک استفاده از وایرشمع های مناسب و با کیفیت است.
- وجود پارازیتِ شدید روی امواج رادیو FM-AM-SW و دستگاه جی پی اس و کامپیوتر ماشین ECU
- کاهش شتاب ، ریپ زدن ، افت قدرت موتور در مناطق مرطوب و هنگام مه گرفتگی و بارش باران
- برق گرفتگی شدید هنگام تماس دست با وایر شمع و مشاهده جرقه در کنار وایر هنگام تاریکی
- تمامی این مشکلات گفته شده با استفاده از وایرشمع های با کیفیت، حل خواهد شد.
نکات مهم در تعویض وایرها
قبل از وصل یا جداکردن وایر لطفا مطمئن شویدکه موتور خاموش بوده و سرد شده است .
▪ برای برداشتن وایر های موجود از بلند ترین وایر از گوشه سمت چپ شروع کنید.
▪ با دقت کلاهک شمع ودلکو را گرفته وسپس هنگام تعویض بآرامی آنها را جازده یا بیرون بکشید.
▪ اگر فقط کابل را گرفته و آنرا بیرون بکشید احتمال دارد سیم داخلی کابل از کلاهک پاره شود .
▪ بعد از اینکه کلاهک شمع و دلکو را جدا کردید بلندترین وایر نو را انتخاب کنید سپس جا بزنید. وقتی کلاهک شمع را جا میزنید باید با شنیدن صدا احساس کنید که آیا وایر بدرستی جا افتاده است یا خیر.
سپس کلاهک دلکورا وصل کنید(مراقب باشید جای وایرها تغییرنکند چون ترتیب احتراق بهم می خورد. )
▪ به همین ترتیب دومین کابل از سمت چپ را جدا کرده و مطابق روش بالا دومین وایررا جا بزنید سپس بقیه وایرها را وصل کنید.
بهترین برند وایر شمع- معایب استفاده از وایر شمع های غیر استاندارد
اگر از وایر شمع های بی کیفیت استفاده کنید علاوه بر مشکلاتی که در بالا گفته شد مشکلات متعدد دیگری نیز به بار می آورد:
کاسته شدن قدرت موتور
بالارفتن دمای موتور به دلیل فشار مضاعف برموتور
سوخت ناقص موتور و افزایش مصرف سوخت خودرو
ریپ زدن موتور و لرزش موتور
بالارفتن آلایندگی گازهای خروجی اگزوز
برق دزدی در هنگام نشت بنزین و انفجار خودرو
ذوب شدن سر شمع و پلاتین و الکترود میانی
حال که از اهمیت وایر شمع اطلاع پیدا کردیم مهم است که بدانیم کدام برند تولید وایر شمع کیفیت بیشتری دارد و کارایی بیشتری نیز می دهد.
برندهای مختلفی برای تولید وایر شمع وجود دارد. برندهایی مثل اکیوم، بوجیکورد و بهنام از قدیمی ترین تولید کنندگان وایرشمع هستند.
وایر ایران، روستر، فرانتک نیز از از برندهای معتبر چند دهه اخیر می باشند. اما میتوان گفت کابل های کلاس F
دارای کیفیت بهتری هستند.
با توجه بازخورد مشتریان و آمار های موجود، وایر شمعی که کلاس F باشد و جنس آن تمام سیلیکون باشد ، معتبر و قابل استفاده است.
شما میتوانید وایر شمع های کلاس F را از مرکز تجاری سپهر واقع در تهران تهیه کنید.
نظرات کاربران